شتاب خروج سرمایه تندتر می‌شود؟ نگاهی به آمارهای رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد که پاسخ این سوال مثبت است. به‌خصوص آنکه آخرین آمار منتشرشده در وب‌سایت بانک مرکزی از خروج بیش از 9 میلیارد دلار تا پایان سال 1400 حکایت دارد. اقتصاددانان می‌گویند، امنیت به عنوان مهمترین فاکتور حفظ سرمایه به دلایل سیاسی و اجتماعی و ناشی از عوامل داخلی و خارجی باعث سرعت گرفتن خروج سرمایه از کشور شده است. هرچند که داستان خروج سرمایه از کشور مربوط به سال‌های اخیر نیست؛ با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که از میانه دهه 80 شتاب خروج سرمایه به تدریج افزایش یافته و حالا در اولین سال قرن جدید همچنان تمایل ایرانی‌ها برای انتقال سرمایه‌هایشان به خارج از ایران بالاست. مقصد پول‌ها تقریبا مشخص است؛ اول از همه کشورهای همسایه. افرادی که سرمایه‌های بزرگتری دارند، به اروپا و آمریکا می‌روند. روایت ایرانی‌هایی که از ثروت هنگفت برخی از هموطنان در کشورهایی مثل کانادا یا آمریکا متعجب می‌شوند، کم نیست. کانادا یکی از مقاصد فرار سرمایه است. گزارش‌های مستند و گاه غیرقابل تایید نشان می‌دهد که بخش بزرگی از سرمایه‌هایی که به کانادا و آمریکا رفته، از مسیرهای غیررقابتی در اقتصاد ایران به‌دست آمده است. همان چیزی که اصطلاحا به آن رانت می‌گویند. رانت و فساد اقتصادی در دو دهه اخیر در اقتصاد ایران آنچنان پررنگ‌تر شده که به نارضایتی عمومی دامن زده است. این اقتصاد رانتیر که با درآمدهای نفتی پیوند خورده، چه در دوران تحریم‌ها و چه قبل از آن منشأ تولید رانت و فساد بوده است. پس از این دو دسته خروج پول– یعنی رانت و فساد – گروه بعدی قرار می‌گیرند؛ سرمایه‌هایی که قادر به رقابت با اقتصاد دولتی نبودند؛ مثل تولیدکننده‌ها. آنها نتوانستند زیر فشار دولت، اقتصاد دستوری و رانت‌خوارها دوام بیاورند، پس سرمایه خود را برداشتند و از ایران رفتند. گروه دیگری هم هستند که وقتی پای صحبت‌هایشان بنشینید، به اتفاق می‌گویند، به دنبال آرامش، سرمایه‌ام را برداشتم و رفتم. دسته دیگر با سودای سود بیشتر سرمایه‌های خود را خارج کردند؛ مثل خریداران ملک در کشورهای همسایه.