در روز گذشته، حساب کاربری اینستاگرام سفارت آلمان در ایران به مناسبت روز دانشجو پیام تبریکی منتشر کرد. در این پیام، آمار ثبتنام دانشجویان ایرانی در ترم گذشتۀ زمستان در کشور آلمان را 11،573 نفر اعلام شده است.
در متن این پست اینستاگرامی آمده است:
«در ترم گذشته، 41،6437 دانشجوی خارجی در دانشگاههای آلمان ثبتنام کردند که 11573 نفر آنها از ایران»{اند}.
پس از انتشار این پست اینستاگرامی، خبرگزاریهای رسمی در بازنشری گسترده، این عدد را با عنوان ثبتنام یازدههزار نفری دانشجویان ایرانی در دانشگاههای کشور آلمان منتشر میکنند؛ رویۀ تکراری که این بار گویی صرفِ اعلام عددی از سوی یک سفارتخانه، آن خبر بهشکل تاموتمام دارای اصالت تشخیص داده میشود و بدون تاملی درخصوص صحتسنجی آن، بازنشر گستردهای در رسانههای داخلی مییابد.
رصدخانه مهاجرت ایران، طبق ماموریت تخصصی خود دربارۀ اعلام دادههای معتبر مهاجرتی از/به ایران، با پیشفرضِ تعامل و همراهی سفارتخانهها در تماسهایی مکرر، درخواستِ بهاشتراکگذاشتنِ منبع این آمار را داشته که پاسخ روشنی دریافت نکرده است. کارمندان ایرانی سفارتخانه بیان داشتند که «امکان دریافتِ پاسخ به زبان فارسی وجود ندارد!» آن هم در زمانی که دادهای مهاجرتی درخصوص فارسیزبانان، بهصورت عمومی و در صفحهای اینستاگرامی برای مخاطب ایرانی منتشر میشود!
با این تفاسیر دو نکتۀ مهم وجود دارد:
اول: با علم به وضعیت افزایشی مهاجرت دانشجویان ایرانی به کشورهای مختلف، انتشار (اینستاگرامی) دادههای مهاجرتی ایرانیان، آن هم از سوی نهادِ خارجی چرا بدون ذکر منبع باید صورت بگیرد؟ و مهمتر آنکه چرا خبرگزاریهای فارسیزبان بدون صحتسنجی و درج منبع دادهها، آن را بازنشر میکنند؟
دو: از آنجایی که این برخورد غیرپاسخگو و امتناعورزیدن نسبت به اعلام منبع آمارهای منتشر شده و مشروطکردن دادهها به نامهنگاری غیرفارسی، خلاف روحیۀ همراهی یک سفارتخانه در خاک کشوری دیگر است، وزارت خارجه محترم جمهوری اسلامی ایران، چه سازوکاری درخصوص تسهیل پیگیری و امور نهادهای متولی با سفارتخانههای کشورهای دیگر تعریف کرده است؟